Wystawa Copernicana w Muzeum Dawnego Kupiectwa

Copernicana to przedmioty związane z Mikołajem Kopernikiem, które na wystawie w świdnickim Muzeum pochodzą ze zbiorów olsztyńskiego kolekcjonera. Paweł Sobotko jest prawnikiem, pracownikiem Instytutu Geodezji i członkiem Senatu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Od dziecka interesował się astronomią, w szkole podstawowej i średniej brał udział w konkursach i seminariach astronomicznych, jest również autorem kilku publikacji o tematyce kopernikowskiej, m.in. O zaćmieniach Słońca i Księżyca obserwowanych przez Mikołaja Kopernika opublikowanej w Kwartalniku Historii Nauki i Techniki (1991 r.). Równolegle z zainteresowaniami naukowymi odkrył w sobie pasję kolekcjonerską. Z bardzo bogatego zasobu, który obejmuje literaturę, grafiki, medale, monety, banknoty, znaczki pocztowe, koperty FDC, zostaną pokazane na wystawie niezwykle rzadkie wydania reprintów dzieła De revolutionibus orbium coelestium oraz medale, grafiki i statuetki, upamiętniające postać genialnego astronoma. Nadzwyczaj efektownie prezentuje się faksymilowe wydanie rękopisu O obrotach, przechowywanego w Bibliotece Jagiellońskiej, o bardzo wysokiej wierności szczegółów, wydane w 1972 r. Do rarytasów należy reprint egzemplarza pochodzącego z królewieckiej biblioteki księcia Albrechta Hohenzollerna. Wydany został w Toruniu w 2006 r. na papierze ręcznie czerpanym z włókien bawełnianych, kolorowany domieszką lnu, ze znakami wodnymi i odtworzony według pierwowzoru, w kunsztownej oprawie w nakładzie 300 numerowanych egzemplarzy. Bardzo ciekawy jest, opublikowany w Pradze w 1971 r., reprint II wydania bazylejskiego z 1566 r., egzemplarza z zasobów praskiej Biblioteki Uniwersyteckiej, ponieważ należał do słynnego duńskiego astronoma Tychona Brahe (1546-1601) i zawiera jego notatki. Kolekcję reprintów uzupełnia oryginał wydania V z 1873 r. oraz wybór tłumaczeń dzieła Kopernika na język niemiecki, francuski, angielski, rosyjski, włoski i turecki. Dopełnieniem są wydawnictwa ukazujące renesansową wszechstronność Kopernika w zakresie antycznej filologii, matematyki, ekonomii i prawa oraz medycyny.

Postać Mikołaja Kopernika w medalierstwie została ukazana znacznie później niż w grafice czy malarstwie. Pierwszy medal z przedstawieniem astronoma zaprojektował w 1. połowie XVIII w. medalier Christian Wermuth z Gothy. Pierwszy polski medal z przedstawieniem Kopernika został wybity z inicjatywy Królewskiego Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Medal upamiętnił odsłonięcie 11 maja 1830 r. pomnika astronoma dłuta Bertela Thorvaldsena, znajdującego się przed Pałacem Staszica w Warszawie. Medale przedstawiają Kopernika z różnymi atrybutami, wśród których dominują układ słoneczny, sfera armilarna, cyrkiel, konwalie - jako symbol zawodu lekarza oraz panoramy miast związanych z biografią astronoma. Plakiety, medale, medaliony wybito z okazji rocznic urodzin lub śmierci astronoma, jubileuszy towarzystw i miast oraz odsłonięcia pomników lub założenia muzeów.

Wystawę uzupełniają kopie grafik, ukazujące Kopernika, ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu i Muzeum Okręgowego w Toruniu, kopia obrazu Jana Matejki Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem (1873) ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius oraz wystawa Mikołaj Kopernik. Życie i dzieło, przygotowana przez Archiwum Polskiej Akademii Nauk, eksponowana wcześniej w Warszawie, Brukseli i Moskwie.

Wystawę można zwiedzać od 25.września do 22. listopada 2015 r. w godz. otwarcia ekspozycji muzealnych. Została przygotowana oferta dla szkół. Zorganizowane grupy dzieci i młodzieży szkolnej mogą zwiedzić wystawę Copernicana... nieodpłatnie, gdy uczestniczą w spotkaniach z astronomem Tomaszem Lewickim. Zajęcia w Planetarium Bajkonur są odpłatne - 10 zł od uczestnika, w których może wziąć udział od 20 do 30 osób.

Rezerwacja grup – 74/852-12-91. Zapraszamy!

dr Radosław Skowron

komisarz wystawy